Teeven en Opstelten vallen de rechtsstaat openlijk aan

Dit artikel verscheen eerder op Joop.nl op 26 november 2012 en werd geschreven in samenwerking met Jeroen Slobbe en Bas Wallage.

De bevolking wordt beschermd tegen willekeur en despotisme dankzij onze ‘rijke rechtsstaat’. Het is dan ook uiterst treurig dat juist de minister die haar moet beschermen de rechtsstaat geen warm hart toe draagt. Belangrijke rechtsstatelijke principes worden met de voeten getreden en het gezond verstand wordt verruild voor een populistische vergeldingsdrang.

Onschuldig tot het tegendeel bewezen is
Zaterdagavond 24 november stelden minister Opstelten en staatssecretaris Teeven het volgende voor: “indien een verdachte door de rechtbank is veroordeeld heeft hoger beroep geen schorsende werking meer”.

Dat is onacceptabel. Om willekeur en machtsmisbruik te voorkomen en iedereen een eerlijk proces te geven, kennen wij de onschuldpresumptie. Dat betekent dat iedere burger in beginsel onschuldig is. Niemand is een misdadiger voordat de rechter dat bepaald heeft. De bewijslast ligt bij het Openbaar Ministerie. Dit betekent ook dat een burger pas schuldig is als zijn rechtswegen zijn uitgeput. Zodoende is het onjuist als mensen die nog in hoger beroep kunnen gaan al bij voorbaat in de gevangenis worden gegooid.

DNA
Helaas wordt de onschuldpresumptie veelvuldig onrecht aangedaan, niet alleen door deze laatste uitspraken van de Opstelten en Teeven. Als het aan de minister lag hadden we nu al grootschalige DNA-databases, een vereiste om versleuteling bij voorbaat op te geven en verminderd recht op een volledige rechtsgang.

Het aanleggen van DNA-databases is een grote aanval op de vrijheid van de bevolking. De staatssecretaris schijnt te denken dat mensen die hun privacy hoog waarderen potentiële misdadigers zijn. Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat wij zo weinig vertrouwen in elkaar hebben? Dat wij de rechtstaat, die we de afgelopen honderd jaar hebben opgebouwd, weer willen afbreken ter bevordering van schijnveiligheid?

Respecteer de scheiding der machten
Bewindslieden als Ivo Opstelten en Fred Teeven hebben er een handje van om zich publiekelijk te bemoeien met lopende rechtszaken. Gemakshalve vergeten zij dat de uitvoerende macht zich verre dient te houden van de rechtelijke macht. Door op deze scheiding der machten continu te beknibbelen wordt de deur naar despotisme telkens een beetje verder open gezet.

De oproep van Teeven om jezelf te verdedigen bij inbraak heeft zelfs al geleid tot groot individueel leed. Denk aan de vader die zijn zoon dood schoot omdat hij dacht met een inbreker te maken te hebben. Dergelijke uitspraken dienen niet door een minister te worden gedaan. De rechter beantwoordt de vraag wanneer er sprake is van noodweer(exces). Ook hier toont onze minister aan dat hij graag op de plek van de rechter wil zitten.

In leven zijn is geen misdaad
Tot slot, wordt in het regeerakkoord gesteld dat illegaliteit strafbaar is. Dit wordt gedaan om uitgeprocedeerde asielzoekers sneller het land uit te krijgen. Deze groep mensen kan strafrechtelijk vervolgd worden voor het feit dat zij geen verblijfsvergunning hebben.

Maar geen mens is illegaal. Deze groep mensen wordt de mogelijkheid ontnomen een tweede aanvraag voor een verblijfsvergunning te doen. Daarnaast wordt er een inreisverbod opgelegd, wat betekent dat desbetreffende personen voor een bepaalde tijd de Europese gemeenschap niet meer in mogen reizen.

Asielzoekers die in eerste aanleg hebben gefraudeerd mogen van de minister geen tweede asielaanvraag meer doen. In veel landen is de documentatie echter slecht. Dit betekent dat de asielzoeker zelf denkt dat zijn documenten legitiem zijn. Het enkele feit dat de minister er vanuit gaat dat deze mensen frauderen mag niet betekenen dat deze mensen geen tweede asielaanvraag mogen doen. Zelfs niet als deze wel degelijk een asielgrond hebben. Dit is in strijd met het vluchtelingenverdrag van Geneve. Geen mens vlucht zonder reden. Vorig jaar werd er nog een asielzoeker uitgezet omdat deze geen juiste documenten had, desbetreffende asielzoeker is teruggestuurd en kort hierna opgehangen. Wij zijn van mening dat er naar elk individuele geval moet worden gekeken om dergelijke  inbreuk van mensenrechten te voorkomen.

Geen angst, maar dromen
Na het inzicht van de trias politica door De Montesqieu, hebben wij een rechtstaat opgebouwd met een gescheiden wetgevende en rechtsprekende macht. Wij vinden het belangrijk dat de politiek niet op de stoel van de rechter gaat zitten. Het is schokkend om te zien dat de minister en staatssecretaris aan de lopende band uitspraken doen over lopende zaken en de rechterlijke macht, die zich niet publiekelijk kan verweren tegen de constante stroom aanvallen!

Het is begrijpelijk dat deze bewindslieden het angstgevoel van de burger willen wegnemen in ruil voor extra zetels. Dit hoeft echter niet ten kosten te gaan van onze gewaardeerde rechtstaat. Laten we inzien dat we het angstgevoel dat heerst in de maatschappij enkel kunnen wegnemen indien we vertrouwen op elkaar. Om met Europarlementariër Wikström af te sluiten: “wanneer je hoofd vol zit met angst, is er geen ruimte over voor dromen”.